مدل‌سازی اقلیمی رخداد بیابان‌زایی در حوضه کویر حاج علی قلی

Authors

  • ابولفضل رنجبر فردویی دانشیار، گروه مهندسی علوم بیابان، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
  • سید حجت موسوی استادیار، گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
  • عباسعلی ولی دانشیار، گروه مهندسی علوم بیابان، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
Abstract:

بیابان‌زایی تغییر در خصوصیات خاک، پوشش گیاهی و اقلیم یک منطقه است که منجر به اتلاف فعالیت‌های پایدار و اساسی تداوم حیات اکوسیستم می‌شود. این پدیده بر مناطق خشک سراسر جهان اثرات سوء داشته و یکی از علل عمده فشار بر جوامع زیستی است. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از روش تلفیقی مدل‌های آماری و تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی، رخداد بیابان‌زایی حوضه کویر حاج علی قلی را براساس شاخص‌های اقلیمی نظیر دما، بارش، تبخیر‌و‌تعرق پتانسیل، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، وضعیت اقلیمی، خشکسالی و حداکثر سرعت باد غالب؛ مدل‌سازی و پهنه‌بندی نماید. جهت مدل‌سازی از روش آنالیز رگرسیون چند متغیره گام به گام بهره‌گیری، و مقدار ضریب تبیین به عنوان دامنه تاثیر شاخص‌ها در فرایند بیابان‌زایی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از رابطه سنجی، حداکثر ارتباط معنی‌دار رخداد بیابان‌زایی با پهنه اقلیمی خشک با ضریب تبیین 999/0 و خطای برآورد 033/0 را نشان می‌دهد. سایر نتایج شامل مدل اقلیمی بیابان‌زایی و نقشه پهنه‌بندی منطقه از پهنه بیابان‌زایی خیلی شدید تا پهنه فاقد بیابان‌زایی است، بطوریکه پهنه بیابان‌زایی خیلی شدید وسعتی معادل 75/679 کیلومترمربع از تخریب اراضی فعلی را به خود اختصاص داده و امکان افزایش تا 11/5668 کیلومتر‌مربع را دارد. پهنه بیابان‌زایی شدید نیز که 22/5 کیلومتر‌مربع از وسعت تخریب اراضی فعلی را دربرگرفته است، می‌تواند تا 86/933 کیلومتر‌مربع توسعه یابد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی مدل اقلیمی و نقشه پهنه‌بندی، روند نزولی شاخص ارزیابی دقت را از پهنه خیلی شدید به پهنه فاقد بیایان‌زایی نشان داده و بیانگر دقت لازم مدل مزبور می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پایش وضعیت بیابان زایی کویر حاج علی قلی (۲۰۰۶-۱۹۸۷)

بیابان زایی یکی از خطرات زیست‎محیطی است که بخش عمده ای از جهان را تحت تأثیر خود قرار داده و مجامع علمی به‎طور گسترده ای در پی یا‎فتن راه درمان برای آن هستند. پایش پویایی و علل بیابان زایی، برای ارائۀ دستورکارهای مهم برای راهبردهای کنترل بیابان زایی و برنامه ریزی منطقی استفاده از زمین در مناطق خشک و نیمه‎خشک، ضروری است. هدف از این پژوهش ارزیابی زمانی ـ مکانی بیابان زایی و پایش تغییرات آن در بازه...

full text

رسوب شناسی و ژئومورفولوژی کویر حاج علی قلی، جنوب دامغان

منطقه مورد مطالعه در 35 کیلومتری جنوب دامغان درطول جغرافیایی10°,54 تا30, °54 و عرض جغرافیایی 45, °35 تا 00, °36 قرارگرفته است. بررسی رسوب شناسی رسوبات تپه های ماسه ای برخانی و نبکا نشان می دهد که میانگین جورشدگی آن ها به صورت متوسط خوب جور شده است وکج شدگی آن ها به سمت ذرات دانه درشت می باشد. باد غالب منطقه از شمال غرب می وزد و شکل تپه های ماسه ای و موقعیت مکانی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. ...

مدل سازی و پهنه بندی رفتار بیابان براساس پارامترهای ژئومورفولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه کویر حاج علی قلی)

روند فزاینده بیابانی زایی در اقصی نقاط ایران، یکی از جدّی ترین معضلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است که کنترل آن از دغدغه های ملی محسوب می گردد. بنابراین ارزیابی عوامل موثر، شناسایی دامنه تاثیر آنها و مدل سازی رفتار بیابان می تواند در پیش بینی روند آتی و جلوگیری از گسترش بیابان زایی مفید واقع شود. لذا هدف از این پژوهش مدل سازی ژئومورفولوژیکی و پهنه بندی رخداد بیابان زایی حوضه کویر حاج علی قلی...

full text

آلومتری مؤلفه های مورفومتری برخان های جنوب شرق کویر حاج علی قلی

مدیریت محیط یکی از شاخه های ژئومورفولوژی کاربردی است که فرایندهای کنترل کنندة مخاطرات محیط را در بر گرفته و بیان کنندة عملکرد ژئومورفولوژیست ها در تبیین تأثیر احتیاطی انسان روی چشم اندازی ژئومورفیک است. در این زمینه، انسان سعی می کند محیط خود را با روش هایی مدیریت کند که برایش سودمند است. یکی از مهم ترین مسائل مدیریتی مناطق خشک و نیمه خشک، شناخت و به کارگیری اصول محیطی حاکم بر رفتار تپه های برخ...

full text

مدل سازی اکوژئومورفولوژی رفتار بیابان (مطالعه موردی: کویر حاج علی قلی)

نتایج حاصل از پایش بیابان زایی منطقه مطالعاتی حاکی از این مطلب است که تغییرات گسترده ای در ویژگی-های اکوژئومورفولوژی منطقه رخ داده است، به طوریکه 099/748 کیلومترمربع از مساحت منطقه تحت تاثیر تغییر کاربری و کاهش توان اکولوژیک و بیولوژیک روبرو است. نتایج مدل سازی شامل مدل های ژئومورفولوژی، اقلیمی، اکولوژی، مدل تلفیقی بیابان زایی، و مدل یک جا، و نقشه پهنه بندی منطقه براساس مدل های مذکور از پهنه بی...

رسوب شناسی و مورفومتری تپه های ماسه ای (نوع برخان و نبکا) حاشیه کویر حاج علی قلی واقع در جنوب دامغان

نهشته­ های ماسه­ ای از پدیده‌های زیبای ژئومرفولوژی‌ مناطق بیابانی در جنوب دامغان هستند. هدف تحقیق مقایسه رسوب شناسی دو نوع از تپه­ های ماسه ­ای (نوع برخانی و نبکا) و بررسی خصوصیات مورفومتری آن­ها در حاشیه کویر حاج علی‌قلی دامغان می‌باشد. طی برداشت صحرایی تعداد 27 رسوب ماسه ­ای از تپه ­های برخانی و 15 نمونه از تپه ماسه­ای نوع نبکا برداشت گردید و همچنین هر دو نوع نبکای فعال و غیر­فعال شناسایی شد....

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 3

pages  499- 515

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023